Хүмүүс бид нисдэг сэн бол далавчны сорвио өгүүлэх биз. Хорвоогийн тоос хөдөлгөнө гэдэг. Чи надаас, би чамаас илүү оймс элээсэн ч гэдэг. Энэ бүхэн бидний туулсан замын л нэр шүү дээ. Та ч мөн бидэнтэй гутлаар дамжуулан хэрхэн аж төрснөө, хэрхэн энэ хүртэл алхан ирснээ хуваалцаж ч болох шүү.
Бидний элээсэн амьдрал-Гутал
Түүх-1
Өтөл Фу Гүй Жиа Жэнд “За хоёулаа явъя” гэнэ. Жиа Жэн хуучин муу бойтгоо шүүрэн, “За тэгье. Алив Гутлаа өмсөнө өө хө.” гээд урагдаж ноорсон гутлаа углан Фу Гүйд үүрүүлэн гарч одно… Жиа Жэний энэ л энгийн, эсгий бойтог нэгэн саарал пүүзний эзнийг санагдуулсан юм.
Хэний ч тоож гайхан бишрэхээргүй, онцолж олж харахааргүй тийм эгэл борголын дунд, зовлонгийн дунд аз жаргалаа даруухнаар эдэлж амьдардаг хүмүүсийг бид мэднэ. Ийм нэг хүн миний ах байсан билээ. Ахыгаа бид дөрвөн жилийн өмнө алдсан. Хуучирч муудсан, хэнээс ирснийг нь ч үл мэдэх, өөрт нь бага зэрэг томдсон ч байж магадгүй пүүзээ тэр олон жил өмссөн. Эзэнтэйгээ хамт цаг хугацааг туулсан хуучин гутал яг л эзэн шигээ эгэл даруухан болсон байдаг шиг. Тэр пүүзийг санах нь даруухан гэдэг үгийн хамт дурсагддаг юм.
Олны хөлийн дунд онцгойрч харагдах гоё ганган биш. Гэхдээ “сэтгэл хангалуун”… Бага зэрэг томдсон холхиноо нь ч ерөөс эзнийхээ алхааны нэгэн хэсэг болсон байж билээ. Гэлээ гээд том байна гэж, хуучин байна гэж голж гутарч байсан нь үгүй. Ноорхой дорой гэж яршиглан дургүйлхэх, элэг барин зарах хүмүүст тэр хэзээ ч хар саналгүй бүгдийг нь хайрлан бодно. Шинэ сайханд шунахын зовлонг үл эдлэн, үл шаналагч.Үүгээрээ л амьдралын амгаланг ологч ах минь… Жиа Жэн минь, Жиа Жэн минь. Ахын минь оршихуй таны үгэнд, таны бойтогт амьдарч харагдлаа. Түүний саарал пүүз холхинон хөрс шороонд мөрөө гаргаж харагдлаа. Баярлалаа.
С.Энхцэцэг
Түүх-2
Хавар боллоо. Намар гараашны эд хогшил дундаа шидэж орхисон гутлаа олохоор ханцуй шамлан орлоо. Амьдрахад ямар их эд хогшил хэрэгтэй байдаг юм дээ. Өчнөөн жил хураасан эд зүйл гараашны булан тохой бүрд хөглөрнө.
Том цагаан шкафны булангийн тавиур дээр аавын гутал байна. Уурхайчдад жилд нэг удаа хангалтаар өгдөг баривгар хоншоортой, том шар гутал. Аав монголд байхдаа ойр зуур гоёлд өмсдөг байсан юм. “Хоншоор нь төмөр хатуулгатай гэж байгаа. Хөл их эмзэг шүү, ялангуяа хумс нүүчих юм бол Тавантолгойн ажил тэр чинээгээр удааширна гэсэн үг” гээд инээж билээ. Яагаад гялгар уутанд ч болох нь ээ хийгээд тавьчихаж болоогүй юм бол? Солонгост харлаж яваа амьтан чинь хэзээ ч ирээ билээ дээ!
Ирнэ гэсэн итгэл яагаад алдрахгүй, нэг мөр замхрахгүй байгаа юм бол? “Эр хүн эмэгтэй хүнийг хайрлаж чадна, чи бүр их хайрлах байх. Гэлээ гээд эмэгтэй хүнээс буцааж хайр нэхээд байдаггүй. Эр хүн хүндлэл, амар тайван байдал л хүсдэг юм байна аа. Тийм юмыг ойрын жилд лав мэдрээгүй. Тиймээс бидний харилцаа цааш үргэлжлэхгүй ээ” гэж хэлээд байхад л итгэл найдвар бөхөж өгөхгүй сүүмэлзсээр байх юм.
Болохгүй бол Со яваад харлачих тавилан намайг ч тосож байгаа. Тохироо нь тэгж бүрдвэл би дуун дор явна гэдгээ мэдэрдэг. Эрэгтэй хүн байх, эцэг байх, эр бүстэй байхын зовлон энэ л дээ. Хөрөнгө мөнгөтэй байх ёстой, өндөр байх хэрэгтэй… Эцэг нь амьдралын төлөө лалар болтлоо зүтгэж байхад ахуй нь сөөм ч урагшлахгүй байхыг харсан ч уйлахгүй байх ёстой.
Бороотой өдөр байна гэдэг үг сонсоод хэмхэрдэг болсон. Борооноор ажилладаггүй болохоор тэр. Гэвч тэнд дандаа л бороо шавшиж байдаг сурагтай. Нойтон хөлтэй сөн, гутал нь дандаа л чийг нэвчиж явдаг сан.
Гутлыг нь том шар торонд хийж уутны амыг тумлайдаж боогоод буцааж тавилаа.
-Оюутан-
Түүх-3
Өглөөн нарны улбар туяанаар малынхаа захад тоос татуулан алхаж л байдаг аав минь. Өчнөөн жил өмссөн монгол гутлынхаа улыг нь солиод л шинэхэн гутал өмсчихсөн мэт амьдралд танил өнөөх л дүрээрээ инээмсэглэн зогсдог юм. Баяр ёслолоор хаа нэг гангардаг хромоо уутанд хийгээд ханын толгойноос өлгөж орхиод өнө удаан мартчихдаг эгэл хүн сэн. Би тийм амьдралыг мэднэ. Гутал авахдаа үнэтэй, чанартай руу нь бус аль л хямдхан руу гар минь өөрийн эрхгүй тэмүүлнэ. Аавдаа л гоё гутал авч өгөх миний мөрөөдөл биелж өгөхгүй нь шаналгаатай. Авч өгсөн ч аав минь бүрэг зандаа дарагдаад гэдрэг орхихыг нь гадарлана. Хорвоо ертөнцөд олон зүйл өөрчлөгдөж, хувьсал шинэчлэлийн замаар хүмүүс алхаж байхад аав минь нөгөө л монгол гуталтайгаа, урьдын л талдаа… Энэ бол миний мэдэх амьдрал. Ширж оёсон улны цагаан утас нь хар гэж андуурагдтал амьдралыг туулчихсан, түрийнийхээ харыг зулгарч цайртал амьдралын төлөө алхсан аав минь. Амьдралд хэн нэгний төлөө тэвчих, амьдралд одоо цагтаа орших, амьдралд хүслээсээ ямагт ангижрах, амьдралд гутлаасаа “шинэ” сэтгэлтэй явахыг өгүүлсэн аавын минь гутал…
М. Дэвээжаргал
Түүх-4
Эхнэр минь хэдий чинээлэг айлын охин боловч сургуулийн сурагч хүүдээ гутлын мөнгө ч гуйж авч чаддаггүй байв. Өөрөө л нэг юм аргална. Би сурах бичгийг нь жин тан болгож өгнө үү гэхээс хувцас хунарыг нь тэр бүр анхаарч завдахгүй. Ёу Чин нэг хос гутлыг хоёр сар өмсөөд л тавгийг нь эргүүлж орхино. Нэг харахад л Жиа Жэн гутлын ул ширж суудаг сан. Хэнд өгөх нь үү? Гэвэл Ёу Чинд л гэнэ.
Тариа ногооны ажил эхнэрт хүнддэх болов. Нэг удаа би Ёу Чиний хоёр сар өмссөн гутлыг хэрэг болгож харав. Аль аль нь тамтаггүй болж, таваг нь цоорч, ул нь ханзарчээ. Хүүг өвс тэвэрсээр хүрч ирэхэд нь чихнээс нь мушгиж,
– Үүнийг чи өмссөн юм уу? Мэрж мөлжсөн юм уу? гэж загнасанд үг хэлж чадахгүй ээрч мууран байснаа нүднийх нь нулимс цийлгэнээд чихээ барилан зогсов…
…Тэр өдөр Ёу Чин хөл нүцгэн хичээлдээ явж, сургуулийнхаа хажуухнаас гутал авч өмссөн юм. Нэг цастай өдөр бас л хөл нүцгэн шогшиж явахыг нь хараад эцэг хүний хувьд элэг эмтэрч билээ. Гартаа нэг юм барьсан байхаар нь дуудаж үзвэл гутал байв.
– Наадах чинь гутал болохоос бээлий биш гэж хэлээд өмсүүлж явуултал холдсон ч үгүй мөн л тайлж бариад алхчихав. Энэ хүүхдийг яая даа. Миний арга барагдлаа.
“Амьдрахуй” роман, Фу Гүйгийн дурсамжаас
Түүх-5
Гутал-Миний хүч
Ээжийнхээ, эгчийнхээ өндөр өсгийтийг эзгүйд нь өмсөөд, гартаа цүнх шиг хэлбэртэй юм бүхнийг мөрлөж алхдаг тийм л насандаа гутал надад хүч чадал мэдрүүлдэг гэдгийг ойлгосон. Тэр дундаа өндөр өсгийт намайг илүү өндөр, ихэмсэг болгоно. Хүн бүхнээс жижигхэн, чадалгүй жаахан охинд өндөр болох, хүчтэй байх хэчнээн гоё санагдах билээ? Би тийм багадаа л өндөр өсгийтөд дурласан. Дунд ангид байхдаа би үеийнхнээсээ бие бялдар сайтай байсан болохоор жижигхэн биетэй эгчийн минь өсгийт арван хоёртой надад таарчхаж билээ. Би тэр өдрийг хэзээ ч мартдаггүй. Ягаан саатай нарийхан бүчтэй үнэхээр хөөрхөн өсгийтэй сандаал. Хэдий сайн алхаж чадахгүй ч хөлд минь таарч, биеийн нэг хэсэг болох хэчнээн гоё санагдсан гээч. Би өдий болтол тийм хөөрхөн гутал өмсөж үзээгүй л явна.
Д.Саруул
Түүх-6
Өвлөөр бүтэн гуталтай дулаан алхаж явбал амьдрал сайхан байна аа гэсэн үг
Манайх гэдэг айл бусдын л адил Нарантуул орж хувцас гутлаа бэлдэцгээнэ. Аль чадахаараа л хүүхдүүдээ сайхан хувцаслана. Авч өмссөн гутлууд янз бүр байдаг билээ. Зарим гутал бөх байж удаан эдэлнэ. Заримдаа цахилгаан нь эвдэрнэ. Заримдаа өсгий нь сална. Заримдаа хоншоор өлмий нь ангайчихна. Тэр бүрийд аав маань засаж янзлаад л өгнө шүү дээ. Нэг өвөл бойтгон гутал моодонд орсноор тийм гуталтай боллоо. Гэм нь халтирна гэж найгүй. Замдаа хэд дахин унаснаар сургууль руугаа явна, сургуулиасаа харина гэдэг хэцүү даваа болж хувирав. Гэтэл аав өнөөх бойтгийн өлмий өсгий хоёр дээр нь жижигхэн дөрвөлжин зүлгүүр наагаад л энэ бүх асуудлыг шийдчихэж байгаа юм. Хүнийг хайрлана гэдэг энгийн, аливаа зүйлийн арга ухааныг байгаагаараа л олж шийднэ ээ гэдэг ийм ажээ.
Аавын засаж янзалж өгсөн гутлыг өмсөхөд үргэлж бүлээхэн байдаг билээ. Хэзээд халуу төөнөдөг тэр л гараараа аав миний гутлыг нааж, цахилгааныг нь янзалж, оёхыг нь оёсоор ирсэн юм.
Энэ л дулаан гарын бүлээн ором амьдралд минь байдаг болохоор хорвоо хэчнээн бүтэн….
С. Энхчимэг
Түүх-7
Шуудхан хэлж чадахгүй ч…
Миний ээж гуталчин байсан. Залуу насныхаа хамгийн чамин дурсамжаа ч тэр үедээ өмсдөг байсан гуталтайгаа холбон ярьдаг эмэгтэй. Гутал бол түүний хувьд хайр халамж. Надад өвөлдөө хамгийн дулаахан, намартаа хамгийн эвтэйхэн, зундаа хамгийн чамин гутал өмсгөхийг боддог сон. Тийнхүү би ч бас гутлын эвлэгхэн хэлбэр, өсгий шал хоёрын хооронд хүрэлцэхдээ хэрхэн дуугарч, хөлд яаж мэдрэгдэх вэ гэдгийг ихээхэн шохоорхон мэдрэх, анзаарах дуртай болж өссөн юм. Шинэ гутлын арьсанд хүрч үзэх тун таатай. Хааяа гудамжинд хачин чамин эсвэл өсгий нь сонирхолтой дуугардаг гутал дайралдвал өөрийн эрхгүй дагуулж харна. Хүнд сайн болбол би тэр хүндээ тохирох гутлыг эрж эхэлдэг. Дэлгүүрт гутал үзэж зогсохдоо энэ гутал тэрэнд, энийг харин түүнд авбал сайхан юм байна гэж дотроо бодно. Нэг л мэдэхэд би ээжтэйгээ адилхан хайрын хэлтэй болсон байлаа. Тэр нь: Би чамд шуудхан сайн гэдгээ хэлж чадахгүй, гэхдээ чамд тохирох гутал дуртайяа сонгож өгнө.
Т.Булгантамир
Та өөрийн түүхээ Orfey Theatre & Film болон Усны гудамж сайтын пейж хуудаснаа хуваалцах боломжтой.
Leave a Reply