Саяхан Монгол, БНСУ хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 35 жилийн ойг тохиолдуулж жил орчмын хугацаанд бэлдсэн “2025 Монгол Солонгосын зохиолчдын наадам” болж өдөрлөлөө. Уг үйл ажиллагааг Солонгос талаас “Нилцэцэг” компанийн захирал, уран бүтээлч Чуй Чан Гин зохион байгуулсан бөгөөд уран зураг, тайз, дэлгэцийн уран бүтээлч болон зохиолч нараас бүрдсэн 20 гаруй уран бүтээлч Монголд цуглаад буцжээ. Гэвч уг наадмыг Монголын талаас зохион байгуулсан МЗЭ хамтран гаргасан түүвэртээ редактор хийлгүй хэвлэсэн учир сайн яруу найрагчдын бүтээл олон нийтэд төдий хүрсэнгүй. Иймийн учир “2025 оны Монгол-БНСУ-ын зохиолчдын наадам” түүвэрт багтсан яруу найрагчдын бүтээлийг Солонгос талын зохион байгуулагчийн зөвшөөрлөөр ахин хянаж, орчуулан хүргэж байна.
Англи хэлнээс орчуулсан Ө.Сумъяа
Пак Хён Жүн
1991 онд Солонгосын өдрийн сонины бүтээлийн уралдаанд шалгарснаар уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлж байжээ.Тэрээр одоо Дунгүг Их Сургуульд Солонгос хэл, уран зохиол судлал, бүтээлч бичгийн (creative writing) тэнхимийн эрхлэгч. “Би одоо мөхлийн тухай ярих болно”, “Талхны үнэртэй толь”, “Усны гүн рүү ургасан навчис”, “Бүжиг”, “Санах бүрий уйлдаг байлаа”, “Шатсан байшин”, “Судалдаа эмзэглэх анааш мэт…” зэрэг яруу найргийн түүврийг хэвлүүлээд байна.
Дал нууран дахь завьт худалдаа (Энэтхэг, Кашмир)
Үүрээр завьт худалдааны зүг нуурын замаар хөвөхүй
Үелзэх усны мандалд бадам цэцэгс дэлгэрэв.
Эрмэг салхийг аялдах цэцгийн дэлбээт хонгилоор
Энгүүн нэгэн завь агаар зүсэн урагшиллаа.
Цэцгийн илбээс ангижирч эргэн тойрноо ажваас
Цээж тэнийм хязгаарт маргадын өнгөтэй арал байна.
Хөвөгч байшингийн цэцэрлэгээс хураасан жаахан ургацаа
Худалдаачид наймаалж эхэлжээ, давлагаа цочром хангиналдана.
Дарлагчдын үеэс л хөлсөө дуслуулж амьдарсан
Даруухан царайдаа сорви олонтой хөгшин эрийн хамтаар
Хөвөгч байшинд** хэдэн шөнө хоноглов би.
Амны цаасан алчуураар аяга тавгаа зүлгэх нь ч тэр
Аанай л эртнээс дадсандаа дуугүйхэн хийдэг үйл.
Аягандаа цайлж, хоолоо идэх тоолонд минь
Амны цаасных гэмээр бужигнасан цагаан зурвас.
Ажиглаж үзэхүй, хэрхэн хөвөхийг шинжихүй
Арьсан дээр товойх үл мэдэг сорви мэт
Анивчих нууцхан гялбаа түүний нүдэнд үзэгдэх юм.
Сорвитой хөгшний царайд тодрох мишээл
Сэтгэлдээ л шивнэж амьдарсан нууц бүхэн нь ч тэр
Дал нууран дахь үүрийн худалдааны цагаар
Орооцолдсон утас захаасаа хөврөх шиг
Олон хүний дуу хоолойд хувилан түгнэ.
Давлагаа бүхэн сарны туяатай учрах,
Харц бүхэн харцаа олж онох
Арвин үүх түүхийг тээж ядсан арал
Ариун Буддагийн гүн амьсгал шиг тэлэв.
**Нэгэн сүмийн тухай эртний домогт зөнчийн үсний ширхэг нууранд хадгалагддаг хэмээн өгүүлсэн бий. Газар эзэмшихийг хориглосон хааны зарлигаас хойш Британийн булаан эзлэгчид нуурын мандал дээр хөвөгч байшин барьж эхэлсэн гэдэг. Кашмир бол Энэтхэг, Пакистан хоёрын дунд байрлах газар нутгийн маргаантай бүс юм.
Юн Жин Хуа
1974 онд БНСУ-ын Жонланамдү аймгийн Нажу хотын Мёнха-Чугбит тосгонд төрсөн. Тэрээр Сөүлийн Шинжлэх Ухаан Технологийн Их Сургуулийн Утга зохиол, бүтээлч бичлэгийн ангийг төгсөж, Мёнжи Их Сургуульд утга зохиол судлал, бүтээлч бичлэгийн чиглэлээр магистрын зэрэг хамгаалсан. 2005 онд Сэге-Илбугийн бүтээлийн уралдаанд түрүүлснээр уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлжээ. “Зэрлэг охин”, “Бүх нийтийн алхалт” зэрэг яруу найргийн түүвэр хэвлүүлсэн.
Анхны сарын тэмдэг
Харанхуй ойн гүнд хэнгэрэг дэлдэж эхэллээ.
Хурц соёо хэлхэн зүүж
Хавирган сар оройдоо гийгүүлсэн
Хөвсгөр үст ичимдэг, тоорын адил хөхөө
Хөвчийн амьтны арьсаар халхалсан
Арзгар толгойтой жаал охин
Араатны бадриун шилбэний ясаар
Арьсан бөмбөр дэлдсээр ирэв.
Алсад харвах одод нь
Агаар зүсэн тэнгэрийг гэтэлнэ
Савар хурцат харцагын дэвээ
Сүүлчийн цасыг мөчрөөс гөвлөө.
Шинэхэн навчис гөлөглөх цаг буюу.
Адтай охин хавирган сарыг шүүрч
Атгандаа багтаамагц улаан сар мандав
Алдагдсан сарны эрэл, галын наадамтай
Анивчих ойн чөлөөг “Хүүхэд нас” гэнэ.
Огторгуй тэнгэртээ аниргүй харцага
Охины дээгүүр бүжин дүүлнэ
Шүгэлдэх мэт часхийсэн чимээнээр л
Шөнийн саран харцагын магнайд зоогдлоо
Охины толгойд өд сөд нь зулж
Ойн гүн дэх тосгонд анчны үнэр түгэв.
Бүсэндээ олзоо бөхлөн зүүх зуур
Бүлээн цус гуяыг нь дагаж урслаа.
И Дог Гю
Гёнги аймгийн Хвансон хотод төрсөн. 1998 онд модернист шүлгээр уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлж байсан. “Үндэстэн үндэстний үүлний үйлдвэрийг ажсан нь”, “Будааны аяганы нэгэн судар”, “Тэрээр тийм эр байлаа”, “Яг ч хүн биш” зэрэг шүлгийн түүвэр гаргасан. И Дог Гю “Ожанхуан” тэргүүтэй уран зохиолын нэр хүндтэй шагналыг хүртэж байв.
Шүүдэр мэндэлсэн нь
Ургамал ногоон дээр л ихэвчлэн амьдардаг
Умдаггүй, гэдэсгүй, амгүй, бөгсгүй
Идэх, идүүлэх зовлонт тавилангаас хол
Өдгөө түүнийг ангуучлах амьтан ч алга даа
Үнэндээ амьтан гэхэд ч хэцүүхэн дээ.
Амьдралынхаа бүхий л мөчид
Ахуй биеэрээ ганцхан зүйлийг харсаар
Эсвэл ганцхан хүн рүү ширтсээр
Эгшний зуур л үгүйрэх тавилантай.
Зэрвэс амьдралтан, зуурдын биетэн
Зүгээр л мөр үгүй, эцсийн үггүй одогч.
Хаанаас ирэв энэ, хааш одов тэр?
Хариулж хэн чадах сан билээ?
Гэтэл нэгэн домогт өгүүлэх нь:
Агаарт хэрэгч балмад мангасууд дундаа
Аймшигтай төдийгүй үзэшгүйгээрээ онцгой нь
Зүрхээ ариусах нэгэн сайхан улирлын сайн өдрийг
Зориуд сонгон үр удмаа үлдээдэг гэнэм.
Өвдөлт дүүрэн гачлант үйлийн гүнд
Үхлийн босгыг элэгдтэл хэдэнтээ туулж
Сүүдрийн мэдлийн биеэсээ гэмгүй ариуны бараан тусгалтай
Шүүдрийн нүдийг орчлонд төрүүлдэг гэнэм.
И Мүн Жэ
1959 онд Кёнги аймгийн Кимпу хотод төрсөн. Кёнхи Их Сургуулийн солонгос хэл, уран зохиолын хөтөлбөрийг бакалавр болон магистрын зэрэгтэй дүүргэсэн. Тэрээр 1982 онд “Яруу найргийн хөдөлгөөн” сэтгүүлийн дөрөвдүгээр дугаарт шүлгээ хэвлүүлснээр уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлсэн. Тэрээр “Нойтон гутлаа тайлан, наранд ээхүй”, “Алхалтын шүлгүүд”, “Сэтгэлийн чанад нутаг” , “Эзэнт гүрний зочид буудал”, “Одоо энд хамгийн эхэнд”, “Ганцаардах орон” зэрэг шүлгийн түүвэр болон “Надтай учирсан яруу найрагчид”, “Залхуурах нь завгүй байхын нэр” зэрэг эсээ бүтээлүүдийг бичжээ.
Сиса сэтгүүлд сурвалжлагчаар, мөн Мөнхакдүнэ уран зохиолын сэтгүүлийн эрхлэгчээр ажиллаж байсан. Тэрээр яруу найргийн Совол шагнал, утга зохиолын нэр хүндтэй шагнал болох Чихүн, Нүжаг, Чонжи, Юсим зэрэг олон шагнал хүртсэн. Одоо Кёнхи их сургуулийн Хүмүүнлэгийн ухааны сургуульд профессороор ажиллаж байгаа бөгөөд Ногоон тойм сэтгүүлд зөвлөх, “60+ цаг уурын үйл ажиллагаа” байгууллагын удирдах зөвлөлийн гишүүн, “Өөртөө зориулж бичих” хөтөлбөрийн чиглүүлэгч юм.
Өвдөлт зарим өвдөлтөө илчилдэггүй
Өвдөлт зарим өвдөлтөө илчилдэггүй
Модод зарим мөчрөө үзүүлдэггүй шиг
Надад ч гэсэн чамд хэлдэггүй чи бий.
Шарх зарим шархаа харуулдаггүйдээ
Шаналал зовууриа магад эдгээдэг
Зарим цэцэг бүхнээ үзүүлдэггүйдээ
Залган ургах цэцэгсээ бойжуулдаг.
Чамд өөрийгөө би бүтэн нээхгүй
Чи ч надад бүхнээ хэлэхгүй.
Баяртай хэмээн хэдий холдлоо ч
Бүрмөсөн хагацашгүй хагацал гэж бий.
Учрал ч гэсэн үүний адил
Учиршгүй мөн чанартай нь бий.
Чан Сок Нам
1965 онд Инчоны Тогжог тосгонд төрсөн. Сөүлийн Урлагийн Их сургуулийн бүтээлч бичлэгийн ангийг төгсжээ. Инха Их сургуулийн магистрын дараах хөтөлбөрт суралцан солонгос хэл, уран зохиолын чиглэлээр докторын зэрэг хамгаалсан. Тэрээр одоо Ханян Эмэгтэйчүүдийн Их сургуулийн Бүтээлч бичлэгийн тэнхимийн профессороор ажиллаж байна.
Анх 1987 онд Кёхян сонины бүтээлийн уралдаанд “Хөл нүцгэн алхахуй” шүлэг нь шалгарснаар уран бүтээлийн гараагаа эхэлж байжээ.1991 онд гаргасан анхны шүлгийн түүвэр болох “Шувуудын зүг”-ээрээ утга зохиолын Ким Сү Ён шагнал, 1999 онд “Гадаа уясан завь” бүтээлээрээ орчин үеийн уран зохиолын шагнал хүртэж байв. Тэрээр “Шувуудын зүг…”, “Одоо бол хэнийг ч үгүйлэхгүй байх цаг”, “Чийгтсэн аньсага”, “Зүүн цээжинд агч хөндүүр”, “Инээмсэглэл минь хаашаа одох гээ вэ?”, “Баруунаа цацрагч хацрын туяа”, “Чимээгүй байдал минь, битгий зугтаач”, “Гишгэж буйдаа эмзэглэнэ” зэрэг яруу найргийн бүтээл, “Усны зогсоол”, “Усны нэвчих чимээ” зэрэг эсээний түүврийг гаргаад байна.
Хуучин дэвтэр дотроос
Тэр цагт би чинь
Тэвэр дүүрэн гэрэлтэй байв.
Сэрчигнэх чимээ хөлөглөсөн
Салхис нугаа самнаж ахуй
Тунгалаг горхийг
Холоос хол, уртаас урт алс
Хорвоогийн нөгөө үзүүрээс хүртэл
Чинагш урсгахыг ч үнэндээ
Чадах л байсан санагдана.
Ойсон их гэрэл усаа хөлөглөж хөөсөн
Он цагийг хүлцсээр энд би буулаа.
Болц нь гүйцсэн интоорын улирал байна
Бодогдох, үгүйлэхээс ангижрах дөхсөн байна
Тэр цагийг одоо дурсах нь ээ
Тэвэр дүүрэн тэмүүлэлд зүсүүлж
Бачуухан амьдарч явсан шиг санагдана.
Болц нь гүйцсэн интоорын улирал иржээ.
Бараадан зогсохдоо ч амьсгалаа түгжим
Нэгэн мөч ажээ.
Чу Жон Шин
1963 онд Тэ Жон хотод төрсөн. 1982 онд Сүн И эмэгтэйчүүдийн их сургуулийг төгсжээ. 2004 онд Мүнесажу сэтгүүлд шүлгээ нийтлүүлснээр уран бүтээлийн гараагаа эхэлж байв. 2006 онд Нунхёб банкнаас зохион байгуулсан Үндэсний Гэрийн Эзэгтэй нарын Уран Зохиолын Наадамд эсээний төрөлд тэргүүн байр эзэлсэн юм. Өмнө нь Сошин дунд сургуулийн номын санч, багшаар ажиллаж байсан. Тэрээр одоо Хвансонгийн уянгын зохиолын холбооны гишүүн бөгөөд Хвансон хотын төв номын санд номын санчаар ажиллаж байна. Түүний шүлэг, өгүүллэгүүд “Цагаан санагалзал” тэргүүтэй олон хамтын бүтээлд орж хэвлэгдээд байна.
Ээж минь…
Тэр жилийн есдүгээр сарын эхээр
Толгой эргэдэг нь ихэслээ гэсээр
Эмнэлэгийн зүг алхсан ээж минь
Элэгний хатуурал, цочмог гипатит онош хооронд
Арга ядан тээнэгэлзсэн хоёрхон сарын зуур
Атгахан үнс болж хийссэн ээж минь
Дотор урагдаж, орчлон хөмөрсөн
Дорхноо бас дөжирч эхэлсэн
Жил сар улирах зуур
Жир ахуйгаа л хичээж амьдарсан
Өвдөлтийн өмнө сульдаж гүйцээд
Өврөөс минь алдарсныг тань дурсаж,
Жижигхэн хашаагаа сахих гэж цөхрөхдөө ч
Зөнгөөрөө таныг эрсээр байнам.
Томын минь бүрхэг ирээдүй
Багын минь хурц араншин
Энхрий охины минь цэцгэн зам
Эх адаггүй аминч зангаа ч тэр
Нуруундаа цөмийг нь ачиж аваад
Нунж доройхон шивнэх минь:
Туслаач ээж минь,
Танаасаа гуйя.
Чуй Чан Гин
Жүжгийн зохиолч, найруулагч, яруу найрагч Чуй Чан Гин нь Нил цэцэг компанийн захирал бөгөөд сүүлийн жилүүдэд кино найруулагч, жүжигчний хувиар идэвхтэй уран бүтээл туурвиж буй. Тэрээр 2001 онд “Хаврын өдрүүд өнгөрсөөр…” хэмээх жүжгээр уран бүтээлийн гараагаа эхлүүлж байв. Тус жүжиг нь Glass Theatre Research төвөөс хэрэгжүүлсэн Шинэ зохиолч, шинэ тайз хөтөлбөрийн хүрээнд тайзнаа тавигдаж, мөн тухайн оныхоо есдүгээр сард Сар бүрийн-Солонгос театр сэтгүүлд зохиол нь нийтлэгдэж, түүний бүтээл анх олны хүртээл болж байжээ.
Мөн 2012 онд “Кактус, хөгшин яруу найрагч хоёр” шүлэг нь Шүлгийн тойм сэтгүүлийн хаврын дугаарт нийтлэгдсэнээр яруу найрагчийн замналаа эхлүүлсэн.
2006 оноос хойш
- Солонгосын Утга зохиол, Орчуулгын хүрээлэнгээс зохион байгуулдаг “Сөүлийн Олон Улсын Зохиолчдын Наадам”,
- Дэсан соёлын сангийн ивээн тэтгэлэгтэйгээр зохиогддог “Олон Улсын Утга Зохиолын Наадам”
- Азийн Соёлын төвөөс хэрэгжүүлдэг “Азийн Утга Зохиолын наадам зэрэг дотоод, гадаадын 100 гаруй уран зохиолын арга хэмжээ, уулзалт, наадмыг удирдан зохион байгуулж, ерөнхий найруулагч, урлагийн захирлаар ажиллаж байжээ.
Мөн Солонгосын Утга зохиол, Орчуулгын хүрээлэнгийн дэмжлэгтэйгээр Чу Хэ Жин зохиолчийн “Эгэл үнэн”, Ким Си Жуны “Алдагдсан улирал”, Ха Сон Раны “Зуны амт” зэрэг бүтээлээс сэдэвлэсэн богино хэмжээний кинонуудыг найруулж, Youtube-д байршуулан олны хүртээл болгожээ. Тэрээр Дэсан урлагийн сангийн тэтгэлэг болон Дун-А театрын шилдэг бүтээлийн шагналыг тус тус хүртсэн юм.
Чиний хацар
Цагийн зүү шөнийн хоёрыг заана
Зэргэлдээ ертөнц, квант физик бодогдоно.
Цаг хугацаа надаас урваж
Цангасан уй биеэр урслаа.
Аз жаргал үгүй нэгэн бугын
Алаг нүдэн анивчиж үзэгдэхүй
Өөр тийш явах хэрэгтэй гэж
Өөртөө би арайхийн хэллээ.
Толгой өөд гэнэт харахуй
Үүрийн хоёр цагт
Улаахан хацар чинь
Тодрон үзэгдэнэ.
-
Сумъяа
- 08/29/2025
Орчин үеийн солонгос яруу найраг
Саяхан Монгол, БНСУ хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 35 жилийн ойг тохиолдуулж жил орчмын хугацаанд бэлдсэн "2025 Монгол Солонгосын зохиолчдын наадам"…
Leave a Reply